Κρήτη: Τόπος συνάντησης των πολιτισμών. Το παραμύθι του Σαλή ως μήνυμα κατά του ρατσισμού

Στα πλαίσια της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Ρατσισμού (21 Μαρτίου) επισκέφθηκαν την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης μαθητές των δύο τμημάτων της Γ΄ τάξης του 1ου ΓΕΛ Ρεθύμνου, για να συμμετάσχουν στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα της ΟΑΚ «Κρήτη. Τόπος συνάντησης των πολιτισμών». Τους μαθητές υποδέχθηκε η Υπεύθυνη του Προγράμματος και Επιστημονική Συνεργάτιδα του Ιδρύματος Μαρία Χατζηαποστόλου, η οποία τους μίλησε για τη σπουδαιότητα της γεωγραφικής θέσης της Κρήτης, η οποία αποτελεί γεφύρι πολιτισμών, αλλά και την προσφορά της ΟΑΚ στη συνάντηση των πολιτισμών, στην καταπολέμηση του ρατσισμού και στην υπεράσπιση της ειρήνης, των πανανθρώπινων αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

     Στη συνέχεια, οι μαθητές περιηγήθηκαν στην αίθουσα όπου φυλάσσονται τα αντίγραφα της ταινίας «El Greco», αλλά και στη νέα αίθουσα της ΟΑΚ, στην οποία ενημερώθηκαν για τη διεξαγωγή της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου το περασμένο καλοκαίρι και γενικότερα για την εκπαιδευτική και πολιτιστική δράση της ΟΑΚ. Οι μαθητές εξερεύνησαν και «χάρηκαν» την αίθουσα, παίζοντας πιάνο.

     Ιδιαίτερα, η κ. Χατζηαποστόλου αναφέρθηκε στη συγκλονιστική ιστορία του Σαλή ή κατά το ελληνικό και συμβολικό του όνομα Χελιδόνη ή Χελιδονάκη (προφανώς επειδή η ψυχή του ήταν λευκή σαν πουλιού και η μορφή του μαύρη σαν του χελιδονιού), που κάλλιστα μπορεί να αποτελέσει παράδειγμα κατά του ρατσισμού και της αποδοχής της διαφορετικότητας για όλους. Η ζωή του Σαλή –του «μαύρου βαρκάρη», όπως ήταν το προσωνύμιό του– μοιάζει με παραμύθι, καθώς εκείνος ήταν μία από τις γνωστότερες φυσιογνωμίες της πόλης των Χανίων κατά τον περασμένο αιώνα.

     Ο Σαλής αγαπούσε την Ελλάδα και ιδιαίτερα την Κρήτη και τα Χανιά. Πάντα χαμογελαστός, σπαρακτικά καλός, βοηθούσε τους φτωχούς ανθρώπους στερώντας εκείνος τον ίδιο του τον εαυτό και πραγματώνοντας έτσι το αληθινό πρότυπο του χριστιανού˙ εκείνος, ο διαφορετικός, ένας μουσουλμάνος. «Ένας μαύρος άγιος σ’ έναν λευκό Παράδεισο», όπως ακούγεται στο αφιέρωμα «Σαν παραμύθι…» από το οπτικοακουστικό αρχείο της ΕΡΤ, το οποίο παρακολούθησαν οι μαθητές. «Ας ήσουν μαύρος, ας μην ήσουν Χριστιανός, ας ήταν μαύρη η μορφή σου, μ’ από το χιόνι πιο λευκή ήτανε η ψυχή σου», κατά τον ποιητή Γεώργιο Γεωρβασάκη.

     Το καλό, όμως, πάντα επιστρέφει. Όταν ο Σαλής γέρασε και έχασε τη δύναμή του, πολλοί Χανιώτες που τον θεωρούσαν Χανιώτη και τον ίδιο και όχι ξένο, κινητοποιήθηκαν για να του ανταποδώσουν τα όσα καλά είχε κάνει γι αυτούς τόσα χρόνια. Και όταν ήλθε η ώρα που ο Σαλής «κοιμήθηκε» προέκυψε πρόβλημα για τον τόπο ταφής του, αφού λόγω του μουσουλμανικού θρησκεύματος, δε μπορούσε να ταφεί σε χριστιανικό κοιμητήριο. Όμως, λόγω του ότι ήταν πολύ αγαπητός στους Χανιώτες, ετάφη στο χριστιανικό κοιμητήριο του Αγίου Λουκά στην οδό Αναπαύσεως με δικά τους έξοδα. Δεν τον άφησαν μόνο, ούτε στη ζωή, ούτε στο θάνατο. Μέρος της κοινότητας, κομμάτι δικό τους, αγκαλιάστηκε από τη μάνα Κρήτη στη ζωή και στο θάνατο, στη Σταύρωση και στην Ανάσταση…