Όψεις και προσεγγίσεις των Χριστουγέννων κατά την Ύστερη Αρχαιότητα και Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο

Η Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ), σε συνεργασία με το Επιστημονικό Περιοδικό “After Constantine”, διοργάνωσε Διαδικτυακή Ημερίδα, τη Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2020, με τίτλο: «Όψεις και προσεγγίσεις των Χριστουγέννων κατά την Ύστερη Αρχαιότητα και Πρώιμη Βυζαντινή περίοδο». Στόχος της εκδήλωσης ήταν η διεπιστημονική προσέγγιση και ανάλυση της εορτής των Χριστουγέννων κατά την Ύστερη Αρχαιότητα, κυρίως ως προς το θρησκευτικό πλαίσιο της εποχής, τις ιστορικές βάσεις, αλλά και την ταυτότητά τους, μέσω της Τέχνης.

Κατά την έναρξη της Ημερίδας, ο Δρ Κωνσταντίνος Β. Ζορμπάς, Γενικός Διευθυντής της ΟΑΚ, απηύθυνε χαιρετισμό και ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες για την ουσιαστική συμβολή τους, αλλά και το περιοδικό “After Constantine” για τη συνδιοργάνωση. Κατά τον κ. Ζορμπά, την περίοδο αυτή σημειώθηκε μία «πολιτιστική έκρηξη» καθώς το πρώιμο Βυζαντινό Κράτος παρήγαγε πνευματικά δημιουργήματα, όπως η Χριστιανική Γραμματεία και Τέχνη.

Η πρώτη εισήγηση παρουσιάστηκε από τον Γεώργιο Φίλια (Πανεπιστήμιο Αθηνών) και αφορούσε την εορτολογική διαμόρφωση των Χριστουγέννων και το πώς φθάσαμε στον ημερολογιακό καθορισμό της 25ης Δεκεμβρίου. Η παρουσίαση διευκρίνιζε το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, ως προς την καθιέρωση της εορτής των Χριστουγέννων και τη διάκρισή της από την εορτή των Θεοφανίων, ενώ ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στο γεγονός της πρόσληψης από την Εκκλησία στοιχείων του εκάστοτε πολιτισμού.

O Luca Zavagno (Bilkent University) έκανε ένα νοερό ταξίδι στην εικονική αναπαράσταση του Αγίου Νικολάου στην Εκκλησιαστική Τέχνη, κατά το πέρασμα του χρόνου. Περιέγραψε δε την αρχιτεκτονική του Ναού στα Μύρα της Λυκίας.

Εν συνεχεία, ο Ιωάννης Βαραλής (Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) παρουσίασε τις διάφορες εκδοχές από τις παραστάσεις της Γέννησης σε έργα από ελεφαντόδοντο της Ύστερης Αρχαιότητας, αναλύοντας ζητήματα γλυπτικής έως τον 8ο αιώνα.

Τέλος, ο Παναγιώτης Μανάφης (University of Birmingham) αναφέρθηκε στον «Κώδικα της Ζακύνθου» ή “Codex Zacynthius”, ένα παλίμψηστο του 6ου αιώνα π.Χ., με αποσπάσματα από το Ευαγγέλιο του Λουκά, τα οποία αποκαλύπτουν πολύτιμα στοιχεία για τη διάδοση του Χριστιανισμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο «Κώδικας της Ζακύνθου» περιέχει δύο κείμενα: το αρχικό, το οποίο γράφτηκε τον 6ο αιώνα, με αποσπάσματα από το Ευαγγέλιο του Λουκά και το δεύτερο του 12ου ή 13ου αιώνα με Ύμνους της Αγίας Γραφής.

Υπεύθυνη για τον συντονισμό της ημερίδας ήταν η Ζωή Τσιάμη, υποψήφια Διδάκτωρ Ιστορίας Ύστερης Αρχαιότητας, η οποία παρουσίασε κατά την έναρξη και το Περιοδικό “After Constantine”. Η εκδήλωση μεταδόθηκε από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης της ΟΑΚ, δίδοντας με τον τρόπο αυτό, την ευκαιρία για συμμετοχή και δημιουργική συζήτηση εκ μέρους του κοινού.

Η Ημερίδα είναι διαθέσιμη στο Διαδίκτυο, μέσω του καναλιού της ΟΑΚ στο YouTube, στον σύνδεσμο: https://bit.ly/2J7COjq