150 χρόνια από την Επανάσταση του 1866

Εκδήλωση τιμής και μνήμης για τα 150 χρόνια από την Επανάσταση του 1866 και της Ορκωμοσίας των Αγωνιστών στην Ιερά Μονή Γωνιάς, πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 10 Απριλίου, στην Μονή Γωνιάς και στη συνέχεια στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης (ΟΑΚ). Διοργανωτές της εκδήλωσης ήταν η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγητρίας Γωνιάς Κολυμβαρίου, η Περιφερειακή Ενότητα Χανίων, ο Δήμος Πλατανιά, ο Δήμος Κισσάμου, η ΟΑΚ και η Ένωση Πολιτιστικών Φορέων Επαρχίας Κισσάμου.

     Σύμφωνα με το Πρόγραμμα, τελέστηκε Όρθρος και Αρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβ. Μητρ. Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλοχίου και πλήθος κληρικών, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε  Επιμνημόσυνη Δέηση εις μνήμην των αγωνιστών της Επανάστασης του 1866. Μετά το πέρας της θείας Λειτουργίας ακολούθησε εορταστική εκδήλωση στις εγκαταστάσεις της ΟΑΚ. Η εκδήλωση άρχισε με τους καθιερωμένους χαιρετισμούς από τους διοργανωτές και με Ριζίτικο τραγούδι από τον Σύλλογο Ριζιτών «Η Κίσσαμος».

     Στη συνέχεια, ο Γενικός Διευθυντής της ΟΑΚ, Δρ Κωνσταντίνος Ζορμπάς –ο οποίος συντόνιζε την εκδήλωση– έχοντας δίπλα του τη σημαία-λάβαρο της κήρυξης της Επανάστασης με την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, καλωσόρισε τους παρευρισκομένους και τις επίσημες αρχές του τόπου λέγοντας, «Σας καλωσορίζουμε στην σημερινή εκδήλωση για την Επέτειο της έναρξης της Επανάστασης του 1866 και της Ορκωμοσίας  των πεντήκοντα Αγωνιστών που έγινε την νύχτα της 20ης Φεβρουαρίου 1866, στο Παλαιό Καθολικό της Ιεράς Μονής Γωνιάς στο Κολυμβάρι, στα πλαίσια των εορτασμών για την συμπλήρωση 150 χρόνων από την επανάσταση του 1866 που θα πραγματοποιηθούν το επόμενο διάστημα σε ολόκληρη την Κρήτη».

     Ακολούθως, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κισσάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος, εξέφρασε τη χαρά του και επεσήμανε πως «λαός και έθνος χωρίς ιστορική μνήμη είναι καταδικασμένος να οδηγηθεί στον αφανισμό» και πως «οι αγώνες των ηρώων είναι εφαλτήριο για αφύπνιση, εγρήγορση και αυτοκριτική». Ο Σεβασμιώτατος τόνισε πως, «Η σημαία του αγώνα συμβολίζει την Ιστορία, το παρελθόν και το μέλλον αυτού του τόπου, την αγία πίστη του Χριστού και τους αγώνες για την ελευθερία της Πατρίδος. Υποκλινόμαστε μπροστά στο μεγαλείο της. Και όπως λέει ο ποιητής “Η Ρωμιοσύνη θα χαθεί, όταν ο ήλιος εκλείψει”. Ο ήλιος δεν θα εκλείψει ποτέ, άρα και η Ρωμιοσύνη δεν θα χαθεί».

     Στη συνέχεια, ο Αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Απόστολος Βουλγαράκης χαιρέτισε την εκδήλωση, εκφράζοντας τη μεγάλη τιμή και χαρά που αισθάνεται καθώς, «για πρώτη φορά τιμούνται οι “τρελοί” που τόλμησαν να ξεκινήσουν τους αγώνες για την Ελευθερία» και ο Δήμαρχος Πλατανιά κ. Ιωάννης Μαλανδράκης, στον δικό του χαιρετισμό τόνισε «την ανάγκη να αναδείξουμε τις ένδοξες σελίδες της Ιστορίας μας». Ακολούθως, ο Δήμαρχος Κισσάμου κ. Θοδωρής Σταθάκης, δήλωσε πως «η μνήμη των αγωνιστών θα μείνει αιώνια και αθάνατη», ενώ ο Πρόεδρος της Ε.ΠΟ.Φ.Ε.Κ. κ. Λευτέρης Κουμής, παρότρυνε «να κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ μπροστά στη σημαία του αγώνα» και πως υπάρχει «ανάγκη καλλιέργειας της ιστορικής μνήμης, ώστε οι νέες γενιές να γνωρίσουν βιωματικά τους προγόνους τους και ν’ “ακουμπήσουν” πάνω σε αυτούς».

     Ακολούθησε ομιλία από τον τέως Δήμαρχο Κολυμβαρίου κ. Πολυχρόνη Πολυχρονίδη, για το γεγονός της ημέρας. Ο κ. Πολυχρονίδης, απόγονος του ήρωα Πολυχρονίδη, μίλησε «για τη φλόγα που άναψε την Επανάσταση στην Κρήτη, στην οποία ποτέ δεν σταμάτησαν οι αγώνες» και μέσα από τη γλαφυρή αφήγηση των ιστορικών γεγονότων, εξιστόρησε το χρονικό της Επανάστασης, μιλώντας με αγάπη και θαυμασμό για τους ήρωες «που αγάπησαν τη ζωή και δεν φοβούνται το θάνατο», κατά το λόγο του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη.

     Μετά το πέρας της ομιλίας του κ. Πολυχρονίδη, ο Δρ Ζορμπάς τόνισε στην ομιλία του πως, «Η Ιστορία δεν αποτελεί απλή αφήγηση τετελεσμένων γεγονότων, αλλά προσπάθεια αναδόμησης και ερμηνείας του παρελθόντος, με στόχο συνήθως την ερμηνεία του παρόντος και την πρόβλεψη του μέλλοντος. Όποιος δεν θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει!». Γιατί, «Εδώ στη μικρή γωνιά της Κρήτης ξεκίνησε η μεγάλη Κρητική Επανάσταση! Πέρα όμως από την εθνική ανεξαρτησία, βρίσκεται ο άνθρωπος. Τον περιμένει ο αγώνας για τη δίκαιη πολιτεία, ο αγώνας για την πνευματική δημιουργία: “άθλοι έσχατοι”. Φέρνουμε σήμερα ενώπιόν μας τις σεβάσμιες φυσιογνωμίες των πολεμιστών της εποχής εκείνης, όταν ξέσπασε η Κρητική Επανάσταση και όπως το 1821 απέκτησε το Μεσολόγγι του, έτσι στην Κρήτη μας αποκτήσαμε το Αρκάδι. Για τον άνθρωπο που αφιερώνεται σ’ αυτούς τους αγώνες, το κάθε Αρκάδι αποχτά καινούργιο νόημα. Αυτό ακριβώς διδάσκουν οι τραγικοί ήρωες, σ’ όλους τους καιρούς: να πηγαίνεις ως την άκρη το έργο που θεωρείς σωστό, ακόμα κι αν είναι να το πλερώσεις με τη ζωή σου. Οι τραγικοί ήρωες, ακόμα και την ώρα που τους βλέπουμε νικημένους, εξάπτουν την ηθική αυτονομία και προτρέπουν στον ηρωισμό».

     Στη συνέχεια, ο Δρ Ζορμπάς ανέγνωσε ένα απόσπασμα από το ιστορικό διήγημα του Παντελή Πρεβελάκη «Το Ηφαίστειο» όπου, «Ο συγγραφέας περιγράφει την καταστροφή στο Αρκάδι και βάζει στο τέλος δύο παιδιά: ένα αγόρι και ένα κορίτσι. Το κορίτσι με το Φανάρι στο χέρι γυρίζει από κελί σε κελί και καλεί τα γυναικόπαιδα ποιος θέλει να πάει να πέσει στο λαγούμι. Με άλλα λόγια  διαλέγουν ελεύθερα τη θυσία τους και ενσαρκώνουν το φοβερό τάμα του ξεσηκωμού: Ελευθερία ή Θάνατος! Το αγόρι παρουσιάζεται στο τέλος του δράματος. Το Αρκάδι έχει καεί, τα μπαρούτια του έχουν τινάξει στους ουρανούς τους άντρες και τα γυναικόπαιδα. Το αγόρι σώθηκε θαρρείς από θέλημα της τραγικής Μούσας για να πει τον ύστερο λόγο, την κατακλείδα του δράματος, και ν’ αποκαλύψει τον παντοτινό συμβολισμό του: “Εμένα με λεν Αρκάδι. Δεν παραδίδομαι! Όπου έχει στον κόσμο παλληκάρια, ν’ ακούσουν τον κρότο από τα μπαρούτια μου! Αντίλαλος είμαι από μια θεοτική βροντή, ένα μικρό Αρκάδι…  Ό π ο ι ο ι   β ρ ε θ ο ύ ν   μ π λ ο κ α ρ ι σ μ έ ν ο ι,   θ α   ξ έ ρ ο υ ν   π ι α   τ ι   έ χ ο υ ν ε   ν α   κ ά μ ο υ ν. Το Αρκάδι τους έδειξε τη στράτα! … Έχετε γειά, ψηλά βουνά! Σ’ αφήνω γειά, παντέρμη Κρήτη! Κοίτα, ένα παιδί σου πως πετά!”».

     Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο Δρ Ζορμπάς τόνισε πως, «Ελπίζουμε ότι σήμερα βάλαμε το μικρό λιθαράκι για την αρχή. Ευελπιστούμε ότι ο Δήμος μας θα μπορούσε να προχωρήσει σε ένα διαδραστικό μουσείο». Γιατί, όπως είπε χαρακτηριστικά, «λαός χωρίς ρίζες είναι καταδικασμένος να χαθεί μέσα στην Ιστορία». Έτσι, «ποτέ δεν πρέπει τα κλαδιά τις ρίζες να ξεχνούνε, γιατί οι ρίζες αν κοπούν κι’ αυτά θα ξεραθούνε». Ακολούθως, ο Δρ Ζορμπάς ανέγνωσε τα ονόματα των αγωνιστών και προχώρησε στην απονομή των τιμητικών διπλωμάτων, αφού δήλωσε πως «Όσο υπάρχει Κρήτη, θα υπάρχει Ελλάδα και Ευρώπη» και πως «Όποιος πίστεψε ότι τελείωσαν οι αγώνες κάνει λάθος. Δεν υπάρχει επ-ανάσταση χωρίς ανάσταση!».

     Η Επετειακή Εκδήλωση έκλεισε με τις απονομές τιμητικών διπλωμάτων στους ορκισθέντες αγωνιστές και παραλαβή τους από τον πλησιέστερο απόγονο ή συγγενή και με Ριζίτικο τραγούδι από τον Σύλλογο Ριζιτών «Η Κίσσαμος».

Ταυτοχρόνως με τις επετειακές εκδηλώσεις, επισκέφθηκαν την ΟΑΚ μαθητές από τις Α΄ και Β΄ τάξεις του Γενικού Λυκείου Σπηλίου εν όψει Εκπαιδευτικού Προγράμματος.